Nauka
Projekt oficjalnych wytycznych dotyczących podatku u źródła w Polsce budzący kontrowersje
W dniu 28 września 2023 roku Ministerstwo Finansów opublikowało długo oczekiwany projekt oficjalnych wytycznych w zakresie podatku u źródła (Projekt). Projekt odnosi się do ważnego kryterium zwolnień z podatku u źródła oraz wielu niższych stawek traktatowych – przesłanki „beneficyjnej własności”, która w polskim prawie obejmuje kryterium rzeczywistej działalności gospodarczej, zwane potocznie „istotą”.
Projekt ustawy, gdyby został zastosowany w obecnym brzmieniu, wymagałby stosowania normalnych stawek podatku u źródła (19 lub 20%) w przypadku wielu rodzajów płatności pochodzących z Polski, które obecnie są zwolnione lub opodatkowane według niższych stawek. Wynika to głównie z bardzo szerokiego, choć nie zdefiniowanego, rozumienia takich terminów, jak „właściciel rzeczywisty” i „rzeczywista działalność/substancja komercyjna”.
Projekt wymienia kilka wymogów dotyczących statusu beneficjenta rzeczywistego; na przykład w odniesieniu do zarządzania spółką otrzymującą płatność i jej biurem, personelem, poniesionymi kosztami i strukturą bilansu. W Projekcie brakuje jednak precyzyjnych – a przynajmniej segmentowanych – oczekiwań dotyczących np. liczby pracowników i ich wynagrodzeń, powierzchni i kosztów biurowych, proporcji dochodu pasywnego do przychodów operacyjnych, transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi i niepowiązanymi.
Projekt zawiera wiele wniosków, które doprowadzą do dyskryminacji w podatku u źródła niektórych kategorii podmiotów, a nawet całych branż. Na negatywne okoliczności w kontekście statusu beneficjenta rzeczywistego wskazywałyby m.in.:
-
Otrzymuj większość przychodów z transgranicznych płatności finansowych od podmiotów powiązanych;
-
Podmiot znajduje się na obszarze jurysdykcji o rozbudowanej sieci umów o unikaniu podwójnego opodatkowania;
-
Podmiot zlokalizowany jest w kraju, który zajmuje wysoką pozycję na liście inwestycji bezpośrednich dla Polski, głównie ze względu na transgraniczne płatności finansowe, a nie działalność handlową czy produkcyjną;
-
Podmiot pobiera niewielką marżę od dokonanych wpłat;
-
Jedyną działalnością jednostki jest pozyskiwanie i przekazywanie informacji finansowych;
-
Otrzymane kwoty przekazywane są innym podmiotom w krótkim czasie lub na bieżąco;
-
Jednostka nie reinwestuje otrzymanych środków;
-
Istotne pozycje w bilansie jednostki dotyczą zagranicznych jednostek grupy;
-
Otrzymane płatności są przekazywane innemu podmiotowi, który nie korzystałby ze zwolnień z podatku u źródła ani opłat traktatowych;
-
W kraju zamieszkania beneficjenta nie istnieje efektywne opodatkowanie płatności;
-
Podmiot stanowi część nieprzejrzystej struktury, której udziałowcami są inne spółki pośredniczące; To jest
-
Istnieje związek czasowy pomiędzy utworzeniem podmiotu a zmianą przepisów podatkowych przyznających preferencje podatkowe w tym państwie.
Potencjalny wpływ wytycznych
Projekt podkreśla, że koncepcja przejrzystości nie jest zakorzeniona w polskim ustawodawstwie podatkowym. Co ciekawe, pomimo deklarowanego braku podstawy prawnej, autorzy projektu dostrzegają jednak możliwość zastosowania przejrzystego podejścia w wyjątkowej sytuacji. Tym samym Projekt z jednej strony uzasadnia swoje stanowisko zasadą legalizmu, z kolei zdanie późniejsze wyprowadza zasadę szczególną, pozbawioną dla niej podstawy prawnej.
Następuje także zmiana podejścia w kierunku pozytywnym. Projekt zdaje się potwierdzać (choć bez szczegółowego wyjaśnienia) to, co było prawdą przez lata, ale odeszło w ostatnich praktykach, że w przypadku dywidend zwolnienie wypłaconych zysków z podatku dochodowego w państwie rezydencji podatkowej odbiorcy dywidendy dywidendy nie stanowi podstawy do odmowy prawa do zwolnienia z podatku u źródła, o ile odbiorca podlega opodatkowaniu od swoich ogólnoświatowych dochodów w państwie rezydencji podatkowej.
Projekt wyklucza jednak wszelkie wpłaty o charakterze pasywnym, wynikające z dochodu osiąganego z własnej działalności gospodarczej (w ocenie fiskusa „dobry” rodzaj dochodu). Wniosek ten może prowadzić do wykluczenia obniżonych stawek lub zwolnień z podatku u źródła dla platform holdingowych, których celem gospodarczym i sens istnienia jest właśnie generowanie dochodu pasywnego i przeprowadzanie transakcji finansowych w ramach grupy holdingowej.
Projekt stanowi, że kryteria dotyczące beneficjenta rzeczywistego muszą zostać spełnione, nawet jeśli nie wymaga tego obowiązująca umowa podatkowa.
Ponadto projekt zakłada niezwykle rozbudowany obowiązek uzyskania przez nadawcę podatków informacji o podatniku (podmiotie otrzymującym płatność). Liczne dane i okoliczności, jakie poborca podatku będzie musiał uzyskać, aby zastosować zwolnienie traktatowe lub niższą stawkę, będą wymagały dużych zasobów, siły roboczej i współpracy ze strony odbiorców zagranicznych, co często jest trudne w praktyce.
Krótko mówiąc, polskie organy podatkowe prezentują bardzo rygorystyczną interpretację własności rzeczywistej. Wiele platform uczestnictwa może mieć trudności ze spełnieniem warunków własności rzeczywistej, nawet jeśli chcą przestrzegać wytycznych. Polski podatek u źródła w nadchodzących miesiącach będzie nadal priorytetem dla międzynarodowych inwestorów i firm.
Projekt w obecnej wersji wymienia wiele wymogów, ale nie poprawia pozycji poborców i płatników podatku u źródła w zakresie tego, co należy sprawdzić lub zrobić, aby zastosować preferencje w zakresie podatku u źródła. Liczne błędy językowe i myląca terminologia sugerują, że Projekt został opublikowany w wersji wstępnej, która wymaga poprawy. Możemy jedynie ufać, że w konsultacjach, które potrwają do 24 października 2023 r., zostaną wypracowane bardziej szczegółowe i racjonalne rozwiązania.
„Piwny maniak. Odkrywca. Nieuleczalny rozwiązywacz problemów. Podróżujący ninja. Pionier zombie. Amatorski twórca. Oddany orędownik mediów społecznościowych.”