Nauka
Prezes Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy: „Polska udzieliła nam niezwykłego wsparcia w czasie wojny z Rosją” [INTERVIEW]
![Prezes Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy: „Polska udzieliła nam niezwykłego wsparcia w czasie wojny z Rosją” [INTERVIEW]](https://cdn.defence24.pl/2022/04/26/1920x1080px/bdXs0StWZGtXRPtZtY627digrfoGXyJ51Yf72Fkh.y4r5.jpg)
Fotografia. Władimir Taftai, prezes Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy (SSAU)
Kontynuujemy dyskusje na temat ewentualnych wspólnych projektów kosmicznych. Będąc sąsiadami, nasze kraje mają wiele wspólnych interesów i problemów do rozwiązania. Technologie kosmiczne należą do najważniejszych obszarów współpracy naszych krajów – wyjaśnia Władimir Taftai, prezes Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy (SSAU).
Paweł Ziemnicki: Co pana zaskoczyło, gdy 24 lutego siły rosyjskie rozpoczęły atak?
To był szok. Choć Federacja Rosyjska rozpoczęła agresję na Ukrainę w 2014 roku, nie wierzyłem, że może dojść do agresji na tak dużą skalę.
Wiosną i późną jesienią ubiegłego roku, kiedy rozpoczęły się masowe ruchy wojsk rosyjskich w stronę granicy z Ukrainą, stało się jasne, że prawdopodobieństwo pogorszenia sytuacji jest bardzo duże. Jednak jak każdy normalny człowiek w XXI wieku nie spodziewałem się, że atak będzie tak brutalny. Które będą miały na celu całkowite zniszczenie infrastruktury Ukrainy, osiedli oraz zniszczenie jej ludności i narodu ukraińskiego jako całości.
Czy ukraińskie zasoby kosmiczne i związany z nimi przemysł wspierają armię w czasie trwającego konfliktu?
W czasie wojny wszelkie wysiłki państwa i jego obywateli zmierzają do osiągnięcia zwycięstwa. Nie można oczywiście pominąć Państwowej Agencji Kosmicznej. W tej sytuacji robimy wszystko, co w naszej mocy, aby przybliżyć wspólny cel wszystkich obywateli Ukrainy.
Czy firmy kosmiczne nadal pracują nad swoimi projektami? W jaki sposób twoi ludzie wspierają wysiłek wojenny?
Atak Rosji po raz kolejny w bardzo bolesny sposób uderzył we wszystkie rodzaje działalności gospodarczej na Ukrainie, w tym w pracę firm kosmicznych. Jak już wspomniałem, nasze państwo i ukraiński przemysł kosmiczny w 2014 roku przeżyły już szok rosyjskiej agresji, nie tylko w wymiarze militarnym, ale także gospodarczym i społecznym. Ale dzisiaj mamy sytuację bezprecedensową przez wszystkie lata niepodległości. Rozumiemy, że nie możemy czuć się bezpieczni przed rosyjskimi atakami rakietowymi na którąkolwiek część Ukrainy. Dlatego w procesie pracy nad projektami kosmicznymi priorytetem jest zachowanie potencjału ludzkiego. Jednocześnie nasi zagraniczni partnerzy rozumieją zmienioną sytuację na Ukrainie i obecnie wszystkie zawarte wcześniej umowy o współpracy pozostają w mocy.
Jakiego rodzaju wsparcie otrzymałeś od międzynarodowego przemysłu kosmicznego?
Oczywiście utrzymujemy kontakty z kilkoma partnerami międzynarodowymi i cieszymy się z ich wsparcia. Bardzo ważne jest dla nas między innymi wsparcie polityczne. Potwierdza, że wspólnota europejska uważa naród ukraiński za część siebie. Przecież bohatersko przeciwstawiając się rosyjskiej agresji, nie tylko bronimy naszego terytorium i naszego prawa do istnienia, ale także walczymy o ogólnoeuropejskie wartości wolności i demokracji. W tym sensie zintensyfikowaliśmy proces przystąpienia Ukrainy do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Jest to niezwykle ważne dla naszego wspólnego zwycięstwa.
Jaki był stan i etap rozwoju ukraińskiego przemysłu kosmicznego w momencie wybuchu wojny?
Jak wspomniałem, od 2014 roku nie był to łatwy okres dla ukraińskiego sektora kosmicznego. W ostatnich latach ukraiński przemysł kosmiczny borykał się z niedostatecznym finansowaniem, w związku z czym nie miał wystarczających środków na swój pełny rozwój. Jednocześnie uratowaliśmy nasze możliwości i szeroko wprowadziliśmy nowe technologie w projektowaniu i budowie rakiet nośnych, w tym kontynuowaliśmy udział w projektach Antares i Vega, rozwinęliśmy produkcję satelitów, znacząco rozbudowaliśmy naziemną infrastrukturę kosmiczną oraz rozwinęliśmy nasze możliwości odbioru i przetwarzanie danych z obserwacji Ziemi. Oczekiwaliśmy przyjęcia przez ukraiński parlament Ukraińskiego Programu Kosmicznego na najbliższe pięć lat. Zapewniłoby to finansowanie publiczne dużych projektów kosmicznych.
Wojna jednak zapobiegła temu i trudno obecnie przewidzieć, kiedy to nastąpi. Jest oczywiste, że po wojnie budżet Ukrainy stanie przed kolosalnym obciążeniem, gdyż na odbudowę państwa potrzebne będą znaczne środki, bo szkody są ogromne.
Dlatego naprawdę potrzebujemy do tego wsparcia naszych zagranicznych partnerów.
Jakie były główne osiągnięcia i najważniejsze cele na przyszłość?
Jeśli chodzi o ważne cele, są one określone w Ukraińskim Programie Kosmicznym, o którym już wspomniałem. Należą do nich rozwój technologii rakietowych, w tym utworzenie systemu rakiet kosmicznych Cyclone-4M wraz z kanadyjską firmą Maritime Launch w celu przeprowadzania startów kosmicznych z Kanady oraz utworzenie konstelacji ukraińskich statków kosmicznych do obserwacji Ziemi. Oczywiście bardzo ważnym dla nas zadaniem jest rozwój współpracy międzynarodowej, w tym udział w najważniejszych międzynarodowych programach eksploracji kosmosu, przede wszystkim w Artemis. Do strategicznych zadań należy integracja Ukrainy z Europejską Agencją Kosmiczną.
W jaki sposób wykorzystujecie dawne radzieckie dziedzictwo, jeśli chodzi o technologie i fabryki?
Nie jest tajemnicą, że dziedzictwo Związku Radzieckiego stanowi podstawę ukraińskiego przemysłu kosmicznego. Z jednej strony jest to zaleta, z drugiej wymaga dużych inwestycji. Cały odziedziczony kompleks przemysłowy nastawiony był wyłącznie na współpracę z Federacją Rosyjską. Ukraińskie firmy w czasach sowieckich zajmowały się dużą częścią produkcji rakiet, w tym wojskowych. Dlatego szczególnie po 2014 roku naszym głównym zadaniem jest ponowne skupienie się na partnerstwie zachodnim, wprowadzenie nowych modeli zarządzania biznesem, efektywne wykorzystanie technologii, skupienie się na projektach, które przyniosą maksymalne korzyści praktyczne i zapewnią rozwój technologii kosmicznych.
Jak wyobrażasz sobie swój narodowy program kosmiczny na najbliższą przyszłość po wojnie?
Nie sądzę, że nasze główne cele zmienią się znacznie po wojnie. Myślę jednak, że będziemy musieli je ponownie rozważyć. Bo mam nadzieję, że przy wsparciu strony polskiej uda nam się zbliżyć do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Dlatego należy wziąć pod uwagę ten czynnik.
Oczywiste jest, że konieczna będzie aktualizacja podejścia do zaangażowania ukraińskiego przemysłu kosmicznego w zapewnianie bezpieczeństwa narodowego. Ponieważ nawet po naszym wspólnym zwycięstwie potencjalne zagrożenie ze strony Rosji nie zniknie, dlatego priorytetem będą dla nas środki bezpieczeństwa narodowego.
Jaka byłaby rola małych prywatnych firm i ich relacji ze starszymi spółkami państwowymi?
SSAU rozumie znaczenie firm prywatnych dla dynamicznego rozwoju działalności kosmicznej. W związku z tym w 2020 roku zniesiono szereg zakazów prowadzenia działalności kosmicznej, które dotychczas obowiązywały w sektorze prywatnym na Ukrainie. Staramy się utrzymać powiązania pomiędzy przedsiębiorstwami państwowymi i prywatnymi. Jestem pewien, że po przyjęciu Programu Kosmicznego firmy prywatne będą mogły brać udział w przetargach na realizację tego programu na równych zasadach z przedsiębiorstwami państwowymi.
Czy możesz opisać sposób osiągnięcia celów takich jak budowanie autonomicznych zdolności w obszarze wojskowej i cywilnej obserwacji Ziemi?
Obecnie posiadamy duże doświadczenie i skuteczne metody przetwarzania danych z obserwacji Ziemi, w tym dla celów obronnych. Oczywiste jest, że ważnym zadaniem dla ustanowienia niezależnych zdolności w tym obszarze jest stworzenie własnej konstelacji statków kosmicznych o wysokiej rozdzielczości. Stworzenie tak wydajnego systemu wymaga jednak znacznych inwestycji finansowych.
Fotografia. Władimir Taftai, prezes Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy (SSAU)
Czy Ukraina posiada niezbędne zasoby, aby zająć się świadomością sytuacyjną w przestrzeni kosmicznej oraz obserwacją i śledzeniem przestrzeni kosmicznej? W jaki sposób rosyjska inwazja na Krym wpływa na krajowe zdolności SSA i SST?
W 2014 roku straciliśmy znaczną część naszych możliwości SSA na Krymie, w tym radioteleskop o średnicy 70 metrów. Jednak w ostatnich latach udało nam się stworzyć system instalacji w różnych częściach Ukrainy zdolnych do realizacji ważnych zadań monitorowania i kontrolowania sytuacji kosmicznej. Posiadamy doświadczoną kadrę, dlatego jesteśmy gotowi na współpracę z partnerami zagranicznymi w tym zakresie.
A co powiesz na zapewnienie niezależnego dostępu do przestrzeni kosmicznej poprzez możliwości poziomego wystrzeliwania w powietrze? Jak Polska może z Państwem współpracować w tym obszarze?
Tak, utworzenie kosmicznego kompleksu startowego z wykorzystaniem technologii startu powietrznego to jeden z projektów, w ramach których badamy możliwość współpracy z POLSA. Realizacja takiego projektu zapewni naszym dworzanom dostęp do startów kosmicznych, pomimo braku technicznych możliwości przeprowadzenia tradycyjnych startów naziemnych z terytorium Ukrainy i Polski.
Warto też zauważyć, że w szczególności Polska i POLSA udzieliły nam nadzwyczajnego wsparcia w czasie wojny z Rosją. Dziękujemy naszym polskim kolegom i przyjaciołom za wsparcie na poziomie instytucjonalnym i w obszarze pomocy humanitarnej.
W jaki sposób POLSA wspiera Państwową Agencję Kosmiczną Ukrainy (SSAU) i jakie są obszary współpracy obu instytucji w czasie trwającej wojny?
Miło mi zauważyć, że Polska Agencja Kosmiczna bardzo aktywnie wspiera nas w trudnych czasach wojny. Działamy w kilku obszarach. Jednym z nich, o którym już wspominaliśmy, są możliwości startu w powietrzu. POLSA zapewnia nam także wsparcie w organizacji wspólnych wystaw na wystawach międzynarodowych, jak np. wspólne stoisko POLSA-SSAU na niedawnej wystawie FIDAE w Chile. To wsparcie Ukrainy w ramach organizacji międzynarodowych jest bardzo ważne. Kontynuujemy dyskusje na temat ewentualnych wspólnych projektów kosmicznych. Będąc sąsiadami, nasze kraje mają wiele wspólnych interesów i problemów do rozwiązania. Technologie kosmiczne należą do najważniejszych obszarów współpracy naszych krajów.
POLSA pomaga także w gromadzeniu i dostarczaniu pomocy humanitarnej mieszkańcom ukraińskich miast dotkniętych rosyjskim ostrzałem i ostrzałem. To wsparcie jest dla nas niezwykle ważne również dzisiaj.
Jakie wspólne technologie lub projekty mogą dziś zostać uruchomione, opracowane lub wdrożone pomiędzy obiema naszymi agencjami kosmicznymi?
Obszarów potencjalnej współpracy jest wiele. Prowadzimy aktywny dialog pomiędzy SSAU i POLSA w celu ustalenia konkretnych projektów do realizacji. Do głównych obszarów z pewnością należeć będą takie obszary, jak technologie rakietowe i obserwacja Ziemi.
Czego życzyłbyś sobie i swojemu dzielnemu krajowi? Jakie masz plany na zakończenie konfliktu?
Oczywiście życzę sobie, Tobie i nam wszystkim szybkiego zwycięstwa! Jestem przekonany, że nadzwyczajna międzynarodowa konsolidacja wysiłków na rzecz pomocy Ukrainie w jej opozycji do agresora, którą obserwujemy od wielu tygodni, przyniesie rezultaty i wspólnie w najbliższej przyszłości zwyciężymy.
Jeśli chodzi o plany po wojnie, jasne jest, że naród ukraiński będzie miał dużo pracy, aby odbudować nasz zniszczony kraj. Jestem pewien, że technologie kosmiczne nam w tym pomogą.
Mam nadzieję na nowy poziom współpracy międzynarodowej, ponieważ ta straszliwa wojna nie tylko określiła wrogów Ukrainy, ale także wyraźnie zidentyfikowała jej prawdziwych przyjaciół. Wśród tych przyjaciół Ukrainy jest oczywiście Polska, a dla Państwowej Agencji Kosmicznej Ukrainy jest to Polska Agencja Kosmiczna.
„Piwny maniak. Odkrywca. Nieuleczalny rozwiązywacz problemów. Podróżujący ninja. Pionier zombie. Amatorski twórca. Oddany orędownik mediów społecznościowych.”
