Korzystanie z urządzeń cyfrowych negatywnie wpływa na rozwój dziecka – twierdzą polscy badacze

autorstwa Delfiny Al Shehabi
Nowe badanie pokazuje, że przedszkolaki korzystające z urządzeń cyfrowych zaraz po przebudzeniu i po obiedzie radzą sobie gorzej niż te, które korzystają z nich rzadziej.
W badaniu „Maluch online” badacze z Uniwersytetu Marii Grzegorzewskiej w Warszawie przeanalizowali korzystanie z urządzeń mobilnych przez dzieci w wieku od 4 do 6 lat.
„Chcieliśmy sprawdzić, czy używanie tych urządzeń przed pójściem do szkoły wiąże się z negatywnymi konsekwencjami, bo tego boimy się najbardziej” – mówi autorka badania dr hab. Magdalena Rowicka.

„Z innych badań wiemy, że negatywne konsekwencje mogą obejmować gorszą naukę języka, gorszą pamięć, problemy z samokontrolą aż po pogorszenie zdrowia psychicznego” – kontynuuje. „Nas jednak interesowało, czy korzystanie z ekranów urządzeń mobilnych (i w ogóle mediów) już w wieku przedszkolnym może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami w obszarze funkcji wykonawczych”.
„W okresie przedszkolnym bardzo ważne jest, aby dziecko miało dostęp do wszelkich form rozwoju, w tym rozwoju fizycznego, takich jak chodzenie, skakanie, przewracanie się, praca fizyczna: plastelina czy zabawa z ciastem, a także nabywanie umiejętności społecznych, tj. spędzać czas z innymi dziećmi.”
Dodaje, że dzieci nadużywające technologii mogą mieć problemy z pamięcią, kontrolą zachowania i emocji oraz kreatywnością.
według dr Filmy i kreskówki Rowickiej są odpowiednie dla małych dzieci w jej wieku, być może dlatego, że powstają na tyle długo, aby wiedzieć, jaką treść powinny zawierać. Aplikacje natomiast to znacznie nowsza technologia i nie powinniśmy się dziwić, że mogą nie zostać jeszcze dostosowane rozwojowo i dlatego mogą mieć niewielką realną wartość edukacyjną.
„Dziecko wszystko robi doskonale, otrzymuje pozytywne opinie na temat aplikacji, rodzice są zadowoleni, więc i dziecko jest szczęśliwe, bo otrzymuje tylko pozytywne sygnały. Aby jednak miało to wartość pedagogiczną, dziecko powinno myśleć, analizować, a nawet popełniać błędy, bo na tym polega nauka. Dlatego uważam, że jest to ważny kierunek na najbliższe lata, aby wspólnie z edukatorami i ekspertami skupić się na tym temacie” – mówi.
Naukowcy podzielili dzieci na te, które radziły sobie bardzo dobrze i te, które miały trudności. „Z czterech wybranych grup dwie wydały mi się najciekawsze. Jeden z nich – pracujący bardzo dobrze – popełniał bardzo mało błędów podczas wykonywania zadań i wykonywał je bardzo szybko. Ta grupa stanowiła 42 proc. całej próby” – mówi psycholog.
„Druga grupa rozwiązała zadania bardzo szybko, ale popełniła wiele błędów i stanowiła 20 procent próby. Dlatego naszym podstawowym pytaniem było, jaka jest różnica między tymi dwiema grupami” – dodaje.
Okazało się, że dzieci, które wykonywały zadania bardzo szybko, ale nieuważnie, większość czasu spędzały na tablecie. „Być może dzieci korzystały z aplikacji na tych tabletach, które były dla nich zbyt łatwe. Takie aplikacje nagradzają dziecko, ale uczą tylko, że bardzo szybkie wykonanie zadania jest bardzo dobre i satysfakcjonujące” – wyjaśnia.
Z badania wynika również, że dzieci w gorszej sytuacji częściej niż inne korzystają z urządzeń zaraz po przebudzeniu i przed pójściem spać. dr Rowicka dodaje, że te dzieci mają też problemy z koncentracją na innych zajęciach.
„Kiedy nie wolno im korzystać z urządzeń cyfrowych, często nie mają pojęcia, co zrobić ze swoim czasem” – mówi.
Badacze zaobserwowali, że rodzice dzieci niepełnosprawnych częściej niż pozostali respondenci oglądają telewizję i korzystają z mediów społecznościowych.
„Chodzi o modelowanie zachowań rodziców. Jeśli rodzic ma nos w telefonie lub tablecie, dziecko najwyraźniej chce go naśladować” – mówi.
dr Rowicka twierdzi, że nie ma niczego złego, jeśli od czasu do czasu pozwolimy dziecku obejrzeć kreskówkę lub zagrać w grę na tablecie, pod warunkiem, że będzie ono miało także inne zajęcia. „Nie bójcie się dać dziecku od czasu do czasu telefonu czy innego urządzenia, bo najważniejszy jest umiar” – podkreśla.
Dodaje, że jeśli rodzic pozwala dziecku na przykład oglądać kreskówki, należy je wspólnie obejrzeć, a następnie przedyskutować, ponieważ brak nadzoru może skutkować pogorszeniem wyników dziecka w przyszłości.
W badaniu wzięło udział 744 dzieci w wieku od 4 do 6 lat oraz 744 rodziców, w tym 653 kobiety (87,8 proc.) i 91 mężczyzn (12,2 proc.). Średni wiek rodzica wynosi 33,83 lat. W badaniu wykorzystano dwa rodzaje narzędzi badawczych: ankiety i kwestionariusze oraz testy. (NACISKAĆ)